Dział specjalny produkcji rolnej to działalność rolnicza, prowadzona na większą skalę, w określonych ilościowo i gatunkowo normach. Dotyczy konkretnych działalności hodowlanych i danych gatunków roślin oraz zwierząt.
Zagadnienie to zostało uregulowane na okoliczność podatkową. Albowiem kwestia działów specjalnych produkcji rolnej pojawia się tylko w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) oraz podatku od osób prawnych (CIT), a także w zakresie ubezpieczenia społecznego rolników. Przy czym już na początku warto nadmienić, iż działalność zaliczaną do działów specjalnych produkcji rolnej może prowadzić również osoba fizyczna, która rolnikiem nie jest oraz osoby prawne. Wobec tego można pewnie stwierdzić, że dział specjalny produkcji rolnej nie jest zarezerwowany tylko dla rolników i może dotyczyć każdego, jeśli podmiot ten będzie zajmował się uprawa bądź hodowlą wskazaną poniżej.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2025, poz. 163) przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej – czyli stosuje się do DZIAŁÓW SECJALNYCH PRODUKCJI ROLNEJ.
Natomiast ramy działów specjalnych produkcji rolnej określają zarówno przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2025, poz. 163) , jak również ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2025, poz. 197).
Zacznijmy od ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, która w art. 6 pkt 5 stanowi, że przez określenie dział specjalny rozumie się dział specjalny produkcji rolnej, o którym mowa w załączniku do ustawy;, czyli obejmuje swoim zakresem:
- Uprawy roślin ozdobnych i pozostałych w szklarniach ogrzewanych powyżej 100 m2;
- Uprawy w szklarniach nieogrzewanych powyżej 100 m2;
- Uprawy roślin ozdobnych i pozostałych w tunelach foliowych ogrzewanych powyżej 200 m2;
- Uprawy grzybów i ich grzybni – powyżej 100 m2 powierzchni uprawowej
- Drób rzeźny:
- kurczęta – powyżej 1000 szt. (w skali roku);
- gęsi – powyżej 500 szt. (w skali roku);
- kaczki – powyżej 500 szt. (w skali roku);
- indyki – powyżej 500 szt. (w skali roku);
- strusie – powyżej 20 szt. (w skali roku);
- Drób nieśny:
- kury nieśne (w stadzie reprodukcyjnym) – powyżej 2000 szt. (w skali roku);
- gęsi (w stadzie reprodukcyjnym) – powyżej 200 szt. (w skali roku);
- kaczki (w stadzie reprodukcyjnym) – powyżej 500 szt. (w skali roku);
- indyki (w stadzie reprodukcyjnym) – powyżej 500 szt. (w skali roku);
- kury (produkcja jaj konsumpcyjnych) – powyżej 1000 szt. (w skali roku);
- strusie (w stadzie reprodukcyjnym) – powyżej 6 szt. (w skali roku);
- Zakłady wylęgu drobiu (zdolność produkcyjna – liczba jaj):
- kurczęta – powyżej 3000 szt.
- gęsi – powyżej 3000 szt.
- kaczki – powyżej 3000 szt.
- indyki – powyżej 3000 szt.
- strusie – powyżej 50 szt.
- Zwierzęta futerkowe – powyżej 50 szt. samic stada podstawowego:
- lisy i jenoty;
- norki;
- tchórzofretki;
- szynszyle;
- nutrie;
- króliki.
- Pasieki powyżej 80 rodzin;
- Hodowla i chów świń poza gospodarstwem rolnym powyżej 100 szt.
| Lp. | Rodzaje upraw i produkcji |
| 1 | 2 |
| 1 | Uprawy roślin ozdobnych i pozostałych w szklarniach ogrzewanych powyżej 100 m2 |
| 2 | Uprawy w szklarniach nieogrzewanych powyżej 100 m2 |
| 3 | Uprawy roślin ozdobnych i pozostałych w tunelach foliowych ogrzewanych powyżej 200 m2 |
| 4 | Uprawy grzybów i ich grzybni – powyżej 100 m2 powierzchni uprawowej |
| 5 | Drób rzeźny: a) kurczęta – powyżej 1000 szt. (w skali roku) b) gęsi – powyżej 500 szt. (w skali roku) c) kaczki – powyżej 500 szt. (w skali roku) d) indyki – powyżej 500 szt. (w skali roku) e) strusie – powyżej 20 szt. (w skali roku) |
| 6 | Drób nieśny: a) kury nieśne (w stadzie reprodukcyjnym) – powyżej 2000 szt. (w skali roku) b) gęsi (w stadzie reprodukcyjnym) – powyżej 200 szt. (w skali roku) c) kaczki (w stadzie reprodukcyjnym) – powyżej 500 szt. (w skali roku) d) indyki (w stadzie reprodukcyjnym) – powyżej 500 szt. (w skali roku) e) kury (produkcja jaj konsumpcyjnych) – powyżej 1000 szt. (w skali roku) f) strusie (w stadzie reprodukcyjnym) – powyżej 6 szt. (w skali roku) |
| 7 | Zakłady wylęgu drobiu (zdolność produkcyjna – liczba jaj): a) kurczęta – powyżej 3000 szt. b) gęsi – powyżej 3000 szt. c) kaczki – powyżej 3000 szt. d) indyki – powyżej 3000 szt. e) strusie – powyżej 50 szt. |
| 8 | Zwierzęta futerkowe – powyżej 50 szt. samic stada podstawowego: a) lisy i jenoty b) norki c) tchórzofretki d) szynszyle e) nutrie f) króliki |
| 9 | Pasieki powyżej 80 rodzin |
| 10 | Hodowla i chów świń poza gospodarstwem rolnym powyżej 100 szt. |
Powyżej jest mowa o działach specjalnych w oparciu o ustawę o ubezpieczeniu społecznym rolników. Jednakże warto mieć na względzie, że jeśli mamy osobę, która nie podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników, czyli nie podlega pod KRUS, a prowadzi działa specjalny, to musi kierować się zapisami ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2025 r., poz. 163).
Przy czym należy pamiętać, że na rolnikach, którzy prowadzą dział specjalny w ilości mniejszej niż ww., ale w ilości zwierząt wymienionej w załączniku do ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2025 r., poz. 163), ciąży obowiązek opłacania należnego podatku dochodowego od działów specjalnych.
Działy specjalne produkcji rolnej mogą być m.in. częścią działalności rolniczej, ale prowadzonej w większych rozmiarach. Kryterium rozgraniczającym działalność rolniczą od działów specjalnych produkcji rolnej jest więc rodzaj i rozmiar tej działalności.
Zgodnie z art. 24 ust. 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2025, poz. 163) Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa, poczynając od roku podatkowego 2002, ogłasza w drodze rozporządzenia normy szacunkowe, dotyczące dochodu z określonej powierzchni upraw lub jednostki produkcji zwierzęcej, określonych w załączniku nr 2 – tabelka poniżej, zmieniając je corocznie w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu cen towarowej produkcji rolniczej, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej ,,Monitor Polski”.
Artykuł 24 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2025, poz. 163) stanowi, że dochodem (stratą) z działów specjalnych produkcji rolnej jest różnica pomiędzy przychodem z tytułu prowadzenia tych działów a poniesionymi kosztami uzyskania, powiększona o wartość przyrostu stada zwierząt na koniec roku podatkowego w porównaniu ze stanem na początek roku i pomniejszona o wartość ubytków w tym stadzie w ciągu roku podatkowego. Natomiast dochód z działów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli podatnik nie prowadzi ksiąg, wykazujących te dochody, ustala się przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu z określonej powierzchni upraw lub jednostki produkcji zwierzęcej, określonych w załączniku nr 2.
Zważywszy, iż Rozporządzenie wskazujące na normy szacunkowe dochodu z działów specjalnych – zgodnie z art. 24 ust. 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2025, poz. 163) – aktualizowane i ogłaszane jest każdego roku, poniżej prezentuję jego treść na rok 2025 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW W SPRAWIE NORM SZACUNKOWYCH DOCHODU Z DZIAŁÓW SPECJALNYCH PRODUKCJI ROLNEJ z dnia 29 października 2024r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 1628)
| Lp. | Rodzaje upraw i produkcji | Jednostka powierzchni upraw lub rodzajów produkcji | Norma szacunkowa dochodu rocznego | |
| zł | gr | |||
| 1 | 2 | 3 | 4 | |
| 1 | Uprawy w szklarniach ogrzewanych powyżej 25 m2: | |||
| a) rośliny ozdobne | 1 m2 | 18 | 42 | |
| b) pozostałe | 1 m2 | 6 | 86 | |
| 2 | Uprawy w szklarniach nieogrzewanych powyżej 25 m2 | 1 m2 | 4 | 21 |
| 3 | Uprawy w tunelach foliowych ogrzewanych powyżej 50 m2: | |||
| a) rośliny ozdobne | 1 m2 | 13 | 73 | |
| b) pozostałe | 1 m2 | 8 | 41 | |
| 4 | Uprawy grzybów i ich grzybni – powyżej 25 m2 powierzchni uprawowej | 1 m2 | 7 | 90 |
| 5 | Drób rzeźny – powyżej 100 szt.: | |||
| a) kurczęta | 1 sztuka | 25 | ||
| b) gęsi | 1 sztuka | 2 | 06 | |
| c) kaczki | 1 sztuka | 54 | ||
| d) indyki | 1 sztuka | 1 | 33 | |
| 6 | Drób nieśny powyżej 80 szt.: | |||
| a) kury nieśne (w stadzie reprodukcyjnym) | 1 sztuka | 5 | 24 | |
| b) kury mięsne (w stadzie reprodukcyjnym) | 1 sztuka | 4 | 34 | |
| c) gęsi (w stadzie reprodukcyjnym) | 1 sztuka | 2 | 89 | |
| d) kaczki (w stadzie reprodukcyjnym) | 1 sztuka | 5 | 40 | |
| e) indyki (w stadzie reprodukcyjnym) | 1 sztuka | 22 | 94 | |
| f) kury (produkcja jaj konsumpcyjnych) | 1 sztuka | 3 | 84 | |
| 7 | Wylęgarnie drobiu: | |||
| a) kurczęta | 1 sztuka | 01 | ||
| b) gęsi | 1 sztuka | 15 | ||
| c) kaczki | 1 sztuka | 03 | ||
| d) indyki | 1 sztuka | 15 | ||
| 8 | Zwierzęta futerkowe: | |||
| a) lisy i jenoty | od 1 samicy stada podstawowego | 72 | 60 | |
| b) norki | powyżej 2 szt. samic stada podstawowego | 31 | 93 | |
| c) tchórze | powyżej 2 szt. samic stada podstawowego | 24 | 70 | |
| d) szynszyle | powyżej 2 szt. samic stada podstawowego | 37 | 73 | |
| e) nutrie powyżej 50 sztuk samic stada podstawowego | od 1 samicy stada podstawowego | 8 | 70 | |
| f) króliki powyżej 50 sztuk samic stada podstawowego | od 1 samicy stada podstawowego | 8 | 70 | |
| 9 | Zwierzęta laboratoryjne: | |||
| a) szczury białe | 1 sztuka | 23 | ||
| b) myszy białe | 1 sztuka | 03 | ||
| 10 | Jedwabniki – produkcja kokonów | 1 dm3 | 53 | |
| 11 | Pasieki powyżej 80 rodzin | 1 rodzina | 5 | 27 |
| 12 | Uprawy roślin in vitro – powierzchnia półek | 1 m2 | 315 | 98 |
| 13 | Hodowla entomofagów – powierzchnia uprawy roślin żywicielskich | 1 m2 | 263 | 27 |
| 14 | Hodowla dżdżownic – powierzchnia łoża hodowlanego | 1 m2 | 131 | 65 |
| 15 | Hodowla i chów innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym: | |||
| a) krowy powyżej 5 sztuk | 1 sztuka | 526 | 54 | |
| b) cielęta powyżej 10 sztuk | 1 sztuka | 110 | 63 | |
| c) bydło rzeźne powyżej 10 sztuk (z wyjątkiem opasów) | 1 sztuka | 57 | 88 | |
| d) tuczniki powyżej 50 sztuk | 1 sztuka | 65 | 84 | |
| e) prosięta i warchlaki powyżej 50 sztuk | 1 sztuka | 26 | 34 | |
| f) chów i hodowla owiec powyżej 10 sztuk | od 1 matki | 10 | 54 | |
| g) tucz owiec powyżej 15 sztuk | 1 sztuka | 15 | 80 | |
| h) konie rzeźne | 1 sztuka | 789 | 84 | |
| i) konie hodowlane | 1 sztuka stada podstawowego | 631 | 92 | |
| j) hodowla ryb akwariowych powyżej 700 dm3 objętości akwarium, obliczonej według wewnętrznych długości krawędzi | 1 dm3 | 2 | 37 | |
| k) hodowla psów rasowych | 1 sztuka stada podstawowego | 71 | 10 | |
| l) hodowla kotów rasowych | 1 sztuka stada podstawowego | 26 | 34 | |
Dział specjalny produkcji rolnej to określone prace zarobkowe w obszarze rolnictwa podlegające szczególnym wymaganiom pod kątem odprowadzania podatków. Są specyficznym rodzajem działalności rolniczej, który podlega opodatkowaniu podatkiem PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych).
Jeżeli rolnik podejmuje się również prowadzenia działu specjalnego produkcji rolnej, to konieczne staje się:
- Zgłoszenie tego faktu do Urzędu Skarbowego – poprzez przedłożenie wypełnionego druku PIT-6, czyli określenie np. szacunkowej liczby utrzymywanych w danym roku zwierząt znajdujących się na liście zwierząt, których utrzymywanie zalicza się do działów specjalnych, a to wszystko celem wydania przez organ podatkowy zaświadczenia o rodzaju i rozmiarach prowadzonej produkcji oraz o wysokości zadeklarowanego dochodu z tego tytułu;
- Zgłoszenie do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego faktu rozpoczęcia prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej wraz z otrzymanym z Urzędu Skarbowego zaświadczenie o rodzaju i rozmiarach prowadzonej produkcji oraz o wysokości zadeklarowanego dochodu z tego tytułu.
O fakcie rozpoczęcia prowadzenia działu specjalnego należy powiadomić:
- Urząd Skarbowy – w terminie 7 dni,
- KRUS – w terminie 14 dni.
Osoby podlegające ubezpieczeniu społecznemu rolników z tytułu prowadzenia działów specjalnych powinny corocznie składać w KRUS do dnia 31 stycznia:
- oświadczenie o rodzaju i rozmiarze prowadzonej działalności w zakresie działów specjalnych i przewidywanym dochodzie z tej działalności,
- odpis decyzji naczelnika urzędu skarbowego w powyższym zakresie i kwocie przewidywanego dochodu w danym roku podatkowym.
Ważne!
Rolnicy, którzy nie uzyskają od Naczelnika Urzędu Skarbowego decyzji o wysokości dochodu ze względu na inny sposób rozliczeń (dochód ustalany na podstawie ksiąg), składają w KRUS jedynie oświadczenie, w którym deklarują wysokość przewidywanego rocznego dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej.
Stan prawny na dzień 13 października 2025 r.
Byłem zachwycony, że znalazłem to miejsce . Wielu osobom wydaje się, że mają rzetelną wiedzę na opisywany temat, ale niestety tak nie jest. Stąd też moje pozytywne zaskoczenie. Czuję, że chyba powinienem wyrazić uznanie za Twój trud. Zdecydowanie będę rekomendował to miejsce i regularnie tu zaglądał, aby zobaczyć nowe rzeczy.